Zaburzenia zachowania - Rodzaje i leczenie zaburzeń

Czym są zaburzenia zachowania?

Zaburzenia zachowania to jedne z najczęstszych powodów, dla których rodzice zgłaszają się z dzieckiem lub nastolatkiem do psychologa. Zaliczamy do nich zaburzenia uwagi, koncentracji, zachowania agresywne lub trudności w przestrzeganiu zasad i norm społecznych, a także naruszanie granic innych osób. Dodatkowo, często może pojawić się chwiejność nastroju i ogólna nieadekwatność zachowań do wieku rozwojowego.

Zaburzenia zachowania mogą się ujawniać już w wieku przedszkolnym. Mogą być obecne w różnych środowiskach i mieć zróżnicowany charakter. Stanowią trudność zarówno dla klienta indywidualnego, jak i dla osób w jego otoczeniu. Bywa i tak, że zachowanie, w wyniku objawów, spotyka się z dezaprobatą środowiska i częstym wykluczeniem z grupy społecznej. Niekiedy jest też tak, że uciążliwe zachowanie jest akceptowane, wzbudza podziw i respekt wśród rówieśników, co zmniejsza szansę na uzyskanie pożądanych efektów w terapii, z uwagi na wzmocnienie społeczne.

Jakie wyróżniamy rodzaje zaburzeń zachowania?

Wyróżniamy kilka najczęściej spotykanych zaburzeń zachowania wśród dzieci i młodzieży. Są nimi m.in.:

Nadpobudliwość psychoruchowa (ADHD) - charakteryzuje się ona nadmierną aktywnością psychoruchową, trudnościami z koncentracją i uważnością w życiu codziennym. Dzieci i młodzież bardzo często miewają problemy z usiedzeniem w jednym miejscu, wiercą się kręcą podczas lekcji, a ich poziom skupienia jest bardzo niewielki i krótkotrwały.

Zachowania opozycyjno-buntownicze - cechuje je nieprzestrzeganie norm i zasad powszechnie panujących. Często jest też brak obawy przed potencjalnymi konsekwencjami swojego zachowania, nierespektowanie autorytetu, agresja słowna lub fizyczna. W wieku adolescentnym może dochodzić do problemów z prawem. Objawami jest także częsta konfliktowość z dorosłymi.

Zachowania aspołeczne - rozpoznaje się je poprzez dominację zachowań negatywnych względem rówieśników lub osób dorosłych. Częste kłamstwa, zachowania destrukcyjne, na pograniczu z prawem są charakterystyczne dla tego rodzaju zaburzenia. Dodatkowo

Jak wygląda terapia zaburzeń zachowania?

Terapia zaburzeń zachowania jest skoncentrowana na psychoterapii indywidualnej, lecz także zaleca się w ich przypadku terapię rodzinną (tzw. systemową). W niektórych przypadkach zaleca się działanie farmakologiczne (leki przepisane przez psychiatrę), jako uzupełnienie oddziaływań terapeutycznych, jednak samo leczenie lekami zaburzeń zachowania nie jest wystarczające i w pełni efektywne.

Terapia jest ukierunkowana na przywrócenie, utrzymanie równowagi i prawidłowy rozwój psychoruchowy, w tym także pracę nad samoregulacją oraz kompetencjami społeczno-emocjonalnymi. Praca ma na celu uruchomienie zachowań adaptacyjnych klienta, by jak najlepiej ułatwić mu funkcjonowanie w życiu codziennym. Zaleca się, by terapię zacząć jak najwcześniej, by był czas i przestrzeń na poprawę funkcjonowania, wypracowanie bezpiecznych i adekwatnych wzorców zachowania w późniejszym życiu dorosłym.